ابن سینا در کتاب الهیات شفایش، صفحه 23،  این گونه بیان می نماید:

«عنایت باری بر این قرار گرفت که در نظام آفرینش چهره هایی بروز یابند، اما آیا همه این چهره ها در واقع خیرند؟ یا در ظاهر خیرند، و در واقع شر؟»

یعنی اگر این چهره خیر و رحمت است، چرا بعد از چندی عذاب و نقمت بروز می کند؟ بیماری ها، رنج ها، عصیان ها و جنایاتی که از این مصدر خیر مشاهده می شود، ریشه این ها از کجاست؟

ابن سینا گوید: «این صورت حکم عجیبی است که ممکن نیست از اتفاقات روزگار باشد و ممکن نیست که از امور ناگهانی حاصل شده باشد»؛

«آیا این خیری که چهره به خود گرفته است، جزء علم ازلی خداست؟ یا غیر از علم ازلی است؟» چه باید در این باره نظر داد؟ آدم کشی ها، گرسنگی ها و بیدادگری های عالم آیا از ذات خیرند؟ یا از ذات شرند؟

"ذات" که خیر آفریده شده، یعنی آنچه را حضرت حق چهره داده (یا با "علم ازلی" یا از "عنایت" یا از "رحمت" یا از "مشیت" یا از "اعطا"...) آنچه را او داد خیر بود، پس این شرها، این بیدادگری ها آیا از نظام آفرینش اند؟ (که باز هم مجموع نظام آفرینش از اویند)، پس ریشه این ناراحتی ها و شرور عالم از کجاست؟

فیلسوف متأله حضرت استاد موسوی تمام شرهای عالم را از "ضعف"ها دانند! و می فرمایند:

شرهای عالم از ضعیفان عالم است، یعنی اگر ضعیفی در عالم نبود، شری هم بروز نمی کرد. (چنانی که نیچه قائل بود)! اگر جسم ضعیفی نبود که عامل بیگانه خارجی را بپذیرد بیماری ای نبود!!

اول اول باید بدانیم:  هر چه خلأ یک جسم بیشتر باشد، ضعیف تر است، فقیرتر است، و تأثیرپذیری آن بیشتر است!! (مانند خاک در برابر سنگ. تأثیرپذیری خاک بیشتر از سنگ است چون خاک فقیر است، خلأ دارد، هر چیزی که به کامش بریزند عالی می پذیرد. اما سنگ در ملأ است نه خلأ!)

به همین دلیل است که امروز در سطح خاک خوشه های گندم ها ارائه داده می شوند و فردا جوها از آن سرک می کشند  و روز دگر پیازها و روز دگر گیاهی دگر یا رستنی دگر!!!

پس آیا به این خاک می توان اعتماد نمود؟!!

چه کسی می تواند به آنکه دائما گرسنه است، دائما پی طعمه می گردد، دائما کامش باز است، هر چه بر او بریزند، می­ پذیرد، اعتماد کند؟ جامعه ارزش ها را در چه می داند؟

البته باید گفت:

"تأثیرپذیری" خود مقدس است، اما در برابر یک عین، در برابر یک صنم، نه در برابر هر چه باد روزگار به سویش آورد!! (که اگر این گونه باشد او قابل اعتماد و آرامش آور نیست).

پس او باید "بپذیرد" اما چه چیز را؟ یک عین را که چهره اصلی او را زینت داده، و از آن چهره نه بجای دگر برود نه چیز دگر را بپذیرد!!

این است که بسیاری گویند:

تمام شرها و بدبختی های عالم اگر به دقت بنگرند، از  تأثیرپذیران ضعیف است!

 منبع: از سلسله مباحث تحقیقی فیلسوف متاله استاد سید علی موسوی